Tym odcinkiem Civitas on Air otwieramy wyjątkowy, 5-odcinkowy cykl podcastów poświęcony projektowi badawczemu „Dialog o radykalizacji i równości” (DARE). O tym, dlaczego radykalizacja w dwudziestym pierwszym wieku zatacza coraz szersze kręgi w Europie (i nie tylko), jak ją badać oraz – a może przede wszystkim – jak jej zapobiegać, opowie pierwszy koordynator projektu DARE w Collegium Civitas, dr Łukasz Jurczyszyn. Rozmowę prowadzi red. Marcin Łukawski.
 

Projekt DARE: Dialog o radykalizacji i równości

„Dialog o radykalizacji i równości” (ang. ‘Dialogue About Radicalisation and Equality’), w skrócie DARE, to międzynarodowy projekt badawczy prowadzony przez University of Manchester, w którym bierze udział Collegium Civitas. Polska jest jednym z 13 krajów uczestniczących w tej inicjatywie badawczej, obok Wielkiej Brytanii, Turcji, Francji, Chorwacji, Niemiec, Rosji, Holandii, Norwegii, Grecji, Tunezji, Belgii oraz Malty. Głównym celem DARE było zwiększenie zrozumienia dla zjawiska radykalizacji oraz zbadanie jej skutków dla funkcjonowania społeczeństwa. Projekt skupiał się na ludziach młodych i podejmował tematykę radykalizacji dwojakiego rodzaju: islamistycznej i skrajnie prawicowej. DARE jest finansowany przez UE w ramach programu Horyzont 2020.

Strona projektu w języku polskim: https://dare-h2020.civitas.edu.pl/

Strona projektu w języku angielskim: https://www.dare-h2020.org/
 

Czym jest radykalizacja?

Radykalizacja to pojęcie, które można zdefiniować na wiele sposobów. W kontekście społecznym najczęściej rozumie się ją jako zjawisko przyjmowania przez ludzi skrajnych poglądów, opinii i idei, które mogą prowadzić do zachowań z użyciem przemocy. Radykalizacji mogą ulec zarówno pojedyncze jednostki, jak i całe grupy ludzi, niezależnie od wieku, płci, pochodzenia, wyznania, wykształcenia, statusu społecznego, a nawet poglądów politycznych. Jest wiele dróg prowadzących do radykalizacji, m.in. wykluczenie społeczne, polaryzacja, piętnowanie odmienności, teorie spiskowe, mowa i przestępstwa motywowane nienawiścią. To zjawisko, które może przybierać różne formy.
 

Radykalizacja w Europie i nie tylko

Proces radykalizacji jest zjawiskiem złożonym, dlatego naukowcy biorący udział w projekcie DARE podjęli wysiłek przeanalizowania wielu różnych jego przejawów na wielu poziomach. Badacze skoncentrowali się na środowiskach, które mogą być szczególne zagrożone radykalizacją i znalazły się na celowniku tzw. rekruterów organizacji ekstremistycznych. Rozmawiali z byłymi i obecnymi członkami tych grup, starając się zrozumieć ich motywację i poznać skuteczne sposoby na zawrócenie ich z tej drogi.
 

Radykalne poglądy – choroba XXI wieku?

Celem projektu DARE było m.in. zbadanie przyczyn radykalizacji. Badacze skupili się na indywidualnych losach młodych ludzi, biorąc pod uwagę także ich najbliższe otoczenie. Wiele wskazuje na to, że przyczyną ich radykalizacji może być swego rodzaju pustka ideologiczna, którą odczuwają młodzi, często zagubieni i niepewni swoich poglądów ludzie. Gdy cel życia i panujące zasady moralne wydają się rozmyte i niejasne, a otoczenie nie oferuje alternatywnej drogi, bardzo łatwo jest wpaść w pułapkę radykalizacji.

Jak badać samą radykalizację? Jak jej zapobiegać? Jak pomagać wyjść z niej osobom, które chcą zmienić swoje życie? O tym opowie dr Łukasz Jurczyszyn, pierwszy koordynator projektu DARE w Collegium Civitas. Zapraszamy do wysłuchania pierwszego z pięciu odcinków podcastu Civitas on Air & DARE: Dialog o radykalizacji i równości!

Dr Łukasz Jurczyszyn jest politologiem i socjologiem związanym z Collegium Civitas. Pełni funkcję dyrektora Centrum Interwencji Socjologicznych (CIS), jest także dyrektorem brukselskiego biura Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych (PISM).