Problem uchodźców, kryzys migracyjny – słyszymy w mediach i często nie zastanawiamy się już dłużej, jaki stosunek powinniśmy mieć do tego zjawiska, które na początku XXI w. zatrzęsło Europą. Wystarczy zobaczyć, jak na przyjmowaniu uchodźców wyszli Niemcy czy Szwedzi – myślimy, pospiesznie wyrzucając z głowy niepokojące obrazy przeciążonych łodzi i ludzi tonących w Morzu Śródziemnym. W kolejnym odcinku podcastu Civitas on Air o obozach dla uchodźców zlokalizowanych w swojej drugiej ojczyźnie – Libii – opowiada dr Magdalena El Ghamari z Instytutu Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych Collegium Civitas, która od 2013 roku odwiedziła 7 takich ośrodków. Jest to także wciągająca opowieść o samej Libii, która po śmierci Mu’ammara al-Kaddafiego znalazła się w punkcie zwrotnym. Rozmowę prowadzi Grzegorz Dziemidowicz, były ambasador Polski w Egipcie oraz Grecji.
 

Wojna domowa w Libii

Minęło już 10 lat od wybuchu rewolucji libijskiej, która przekształciła się w wojnę domową trwającą – z przerwami – do dzisiaj. Mimo wielu podejmowanych prób rozwiązania konfliktu wciąż nie udało się zatrzymać brutalnych walk, a Libia stała się areną działań wojennych o wpływy w tym rejonie pomiędzy innymi krajami. Jak mówi dr El Ghamari: Pamiętajmy, że cienie organizacji, które zasiadły przy stołach negocjacyjnych, są bardzo długie i bardzo często sięgają poza terytorium Libii. Czy jest nadzieja na to, że kolejne rozmowy pokojowe przyniosą trwałe porozumienie?
 

Libia po śmierci Mu’ammara al-Kaddafiego

Chaos polityczny, działania organizacji terrorystycznych, zniszczenia wojenne, utrata poczucia bezpieczeństwa to nie jedyne problemy, z którymi mieszkańcy Libii musieli się zmierzyć w ostatnich latach. Ze względu na bliskość Morza Śródziemnego ich kraj stał się pasem tranzytowym dla uchodźców z Afryki, zmierzających do Europy. Powstały dziesiątki obozów dla uchodźców, z których tylko część została utworzona legalnie i funkcjonuje z poszanowaniem praw człowieka. Sami Libijczycy rzadko emigrują, ale lata destabilizacji spowodowały wiele zmian społecznych. Duże nadzieje wiąże się z zaplanowanymi na koniec 2021 roku wyborami parlamentarnymi i prezydenckimi, lecz czy Libijczycy wezmą w nich udział?
 

Sytuacja w obozach dla uchodźców w Libii

Prowadząc badania w obozach dla uchodźców, dr El Ghamari przemierzyła Libię od wschodniej do zachodniej granicy. Libijskie obywatelstwo pozwoliło jej odwiedzić miejsca, do których obcokrajowcy nie mają wstępu. Tamtejsze realia poznała i jako obserwator, i jako uczestnik, a to, co zobaczyła, było wstrząsające. Każdego dnia dziesiątki uchodźców padają ofiarami głodu, gwałtów, zabójstw, kradzieży, przemytu ludzi. Niejednolita struktura etniczna mieszkańców obozów sprzyja wybuchaniu konfliktów. Z nielegalnych i półlegalnych ośrodków uchodźcy trafiają do współczesnych obozów pracy, gdzie nie otrzymują zapłaty ani jedzenia.
 

Czy można pomóc uchodźcom w Libii?

Kraje europejskie często nie są świadome skali oraz rodzajów problemów, z którymi mierzą się Libijczycy oraz uchodźcy w libijskich obozach. Nie każda pomoc humanitarna przynosi zamierzony rezultat. Jak zatem pomagać uchodźcom mądrze i skutecznie? Czy warto inwestować w lokalne inicjatywy gospodarcze? Od czego tak naprawdę należy zacząć?
 

Z odpowiedziami na te pytania dr Magdalena El Ghamari zmierzy się w drugim odcinku podcastu Civitas on Air!

Dr Magdalena El Ghamari jest ekspertką ds. terroryzmu, bezpieczeństwa kulturowego, islamu, prowadzenia operacji militarnych w odmiennym środowisku kulturowym (High Risk Area). Zawodowo związana z Instytutem Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych Collegium Civitas, pełni funkcję kierowniczki Pracowni Bezpieczeństwa Kulturowego Collegium Civitas. Prowadzi liczne szkolenia dla polskich i międzynarodowych kontyngentów wojskowych z zakresu środowiska prowadzenia operacji (Afganistan, Kosowo, Irak, Libia), a także dla Grup Interwencyjnych Służby Więziennej, Straży Granicznej, Policji oraz PKW.