dr Krzysztof Liedel, dr Paulina Piasecka
Koniec roku to czas podsumowań i postanowień, czas rozliczeń i czas planów. Czas tym ważniejszy, im bardziej kluczowy jest moment, w którym przychodzi – w historii indywidualnej albo w historii państwa. Końcówka 2019 roku to czas ważny i takim trzeba go zobaczyć, żeby zorientować się, ile zależy od nas, w tej właśnie chwili zdolnych do działania, jeśli tylko podejmiemy decyzję, że działać należy.
Uczymy w Collegium Civitas studentów, że od lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku znana jest w USA teoria taktycznej pętli OODA – obserwacji, orientacji, decyzji i akcji.
Obserwacja polega na gromadzeniu danych na temat różnych aspektów środowiska, w którym działamy. Jednym z kluczowych elementów fazy obserwacji jest odnotowanie informacji zwrotnych związanych z podejmowanymi decyzjami i działaniami. To wstępna faza, kluczowa dla pozostałych. Jak postrzegamy dzisiejszą Polskę? Jakie trendy, wewnętrzne i zewnętrzne, odnotowujemy? Jakie zagrożenia, ryzyka, szanse i wyzwania widzimy dla siebie i dla naszego kraju?
Kolejna faza, faza orientacji, to nałożenie zebranych informacji na naszą dotychczasową wiedzę w taki sposób, aby powstał syntetyczny obraz otaczającej nas rzeczywistości, co umożliwi nam podjęcie decyzji – i w jej wyniku podjęcie działania. Uwarunkowania kulturowe i odziedziczone cechy warunkują nasze odruchy i rutynowe, wyuczone działania. Orientacja to faza szybkich i precyzyjnych, ale z drugiej strony trudnych do zmiany, naturalnych reakcji. To faza, w której trzeba realnie ocenić, czy jest coś do zrobienia? Jakie mamy możliwości? Czy mamy do tego działania wolę? Czy mamy do tego prawo? A może mamy obowiązek, aby działać? Jeśli tak, co właściwie chcielibyśmy osiągnąć?
I wreszcie decyzja. Podejmowana świadomie, prowadzi nas do wybrania lub odrzucenia wypracowanych w fazie orientacji opcji działania. Ten wybór polega na wdrożeniu jednego z wcześniej opracowanych scenariuszy. Rozpoczynając interakcję z otoczeniem, testujemy w praktyce samą decyzję, czyli uczymy się i dostosowujemy do zmieniającego się i nie w pełni zrozumiałego środowiska.
Jaki to ma związek z życzeniami dla Polski na 2020 rok? Otóż chcielibyśmy życzyć naszej Ojczyźnie, aby jej obywatele w praktyce zastosowali cykl OODA i podjęli świadomą decyzję co do tego, w jakim kraju chcą żyć.
Aby w świecie afer i manipulacji, propagandy i fake newsów zastanowili się, czy i na ile czują się zobowiązani do tego, aby za 5, 10, 15 czy 25 lat spojrzeć w oczy następnym pokoleniom i przyznać: tak, to my stworzyliśmy dla was ten kraj. To my pozwoliliśmy na zmiany w sądownictwie i prokuraturze lub o nie walczyliśmy. Chcieliśmy silnej Polski w zjednoczonej Europie, będącej globalnym graczem lub dążyliśmy do tego, aby Polska nie była związana zobowiązaniami, które z tego członkostwa wynikają. Dopuściliśmy do zmian w prawie i zwyczajach społecznych, w rozumieniu odpowiedzialności za teraźniejszość i przyszłość, lub aktywnie te zmiany promowaliśmy.
Ale niech obywatele robią to świadomie. Niech chcą czegoś dla siebie i dla Polski, niech będą podmiotem zmian, a nie ich przedmiotem. Niech naprawdę zrozumieją, co to znaczy, że suweren to my. I że nikt nam nie może odebrać tego prawa – ale też nikt nie zdoła zdjąć z nas tej odpowiedzialności.
Wszystkiego najlepszego, Polsko: odpowiedzialnych obywateli, mądrych rządzących i lojalnych sojuszników, którzy będą współdziałać, aby zapewnić ci spokojne dziś i pełne nadziei jutro – na rok 2020 i każdy następny!
Tekst ukazał się w wydaniu papierowym „Polska Times” z dnia 27.12.2019 r.
Wydanie jest również dostępne w wersji elektronicznej na stronie: https://plus.polskatimes.pl/wykup-dostep/