dr Katarzyna Maniszewska, dr Paweł Poszytek, Collegium Civitas

Korzyści płynące z umiędzynarodowienia szkolnictwa wyższego nie ograniczają się jedynie do finansów, wzrostu gospodarczego, zwiększenia konkurencyjności. To także pogłębienie wzajemnego zrozumienia, wielojęzyczności, rozwój osobisty i zawodowy młodego pokolenia. Nie bez znaczenia jest również budowa pozytywnego wizerunku kraju zagranicą.

Konkurencja na rynku szkolnictwa wyższego jest tu ogromna, z tortu ‘umiędzynarodowienie’ każde państwo chciałoby dla siebie wyciąć jak największy kawałek, ponieważ leży to w jego strategicznym interesie. Jak sytuacja wygląda na polskich uczelniach? W roku akademickim 2019/20 uczyło się u nas 82.194 studentów obcokrajowców ze 179 państw świata (nie wliczając studentów z wymian). Najliczniejsza grupa (ok. 50%) pochodziła z Ukrainy, na dalszych miejscach znajdowała się Białoruś i Indie. Dla zobrazowania skali, łączna liczba studentów w Polsce to ok. milion dwieście tysięcy.

Poziom umiędzynarodowienia polskiego szkolnictwa wyższego trafił pod lupę Najwyższej Izby Kontroli. NIK oceniła, że wskaźnik ten w Polsce odbiega in minus od średniej OECD (w 2019: 8,9% w OECD versus 6,4% w Polsce). NIK zauważa, że istnieje wysokie ryzyko nieosiągnięcia przyjętego w „Wieloletnim planie współpracy z zagranicą Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego” z 2018 roku poziomu 100 tys. studentów cudzoziemców na polskich uczelniach w 2021 (przyrost w latach 2019–2020 wyniósł jedynie 2,9 tys. osób). Winę za ten stan rzeczy częściowo ponosi pandemia – znaczące ograniczenia mobilności nie sprzyjają internacjonalizacji.

Jednak nawet w obliczu tak poważnych wyzwań, można zadbać o umiędzynarodowienie. Przykładowo, w Collegium Civitas mimo pandemii odnotowano wzrost liczby studentów z zagranicy – obecnie aż 27% to obcokrajowcy, a pochodzą z blisko 70 krajów świata. Co istotne, umiędzynarodowienie szkolnictwa wyższego nie ogranicza się do liczb studentów, to również np. współpraca pomiędzy uczelniami, projekty badawcze, publikacje naukowe, wspólne programy studiów oraz wymiany studenckie i kadry akademickiej. Te ostatnie w UE realizowane są głównie w ramach programu Erasmus+. Dzięki unijnemu wsparciu finansowemu co roku setki tysięcy młodych Europejczyków mogą studiować lub odbywać staż zagranicą. Z doświadczeń Collegium Civitas wynika, że Erasmus+ może być filarem umiędzynarodowienia, przekładając się m.in. na zwiększenie zainteresowania Polską i rekrutację na studia wśród cudzoziemców.

Warto inwestować w internacjonalizację, nie tylko ze względu na wymierne korzyści ekonomiczne, ale również dla podnoszenia jakości kształcenia. Wielokulturowe środowisko mobilizuje wykładowców do doskonalenia nauczania, a studentom daje wyjątkowe możliwości nawiązywania kontaktów międzynarodowych i uczenia się od siebie nawzajem.

Co zrobić, aby być w obszarze umiędzynarodowienia bardziej konkurencyjnym na globalnym rynku? Kluczowe są nowoczesne formy promocji – nietuzinkowe, pokazujące nie tylko daną uczelnię, ale i Polskę, jako miejsce atrakcyjne do studiowania. Warto prezentować nasz kraj przez pryzmat wyjątkowych osiągnieć Polaków, a mamy się przecież czym pochwalić!  Ważna jest również obecność polskich uczelni w rankingach międzynarodowych. I choć trudno nam ‘przebić’ się do czołówek najbardziej znanych na świecie rankingów, powstają inicjatywy zmierzające do promocji uczelni w naszej części Europy. Przykładem jest ranking kierunków inżynierskich w państwach tzw. „Nowej Europy” EngiRank, który może okazać się bardzo użytecznym instrumentem nie tylko mierzenia jakości ale i promocji.

Pamiętajmy, że w obszarze umiędzynarodowienia szkolnictwa wyższego konkurujemy z ponad 190 państwami świata. Dlatego tak istotna jest współpraca, wymiana doświadczeń i poszukiwanie synergii. Koordynacja wysiłków zmierzających do promocji Polski podejmowanych w różnych miejscach – od samych uczelni, przez miasta, Polską Organizację Turystyki, fundacje promujące Polskę za granicą, placówki dyplomatyczne do Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej – może okazać się kluczem do sukcesu.

 
Wykorzystano dane z Informacji o Kontroli NIK „Kształcenie cudzoziemców na polskich uczelniach” (luty 2021) oraz „Studenci zagraniczni w Polsce 2021 – liczby i fakty” Fundacji Edukacyjnej Perspektywy (grudzień 2020).

Tekst ukazał się w wersji skróconej i pod tyt. „Strategiczne wyzwanie dla uczelni” w wydaniu papierowym „Polska Times” z dnia 2.05.2021 r.

Wydanie jest również dostępne w wersji elektronicznej na stronie: https://plus.polskatimes.pl/wykup-dostep/